Hệ số Elo trong cờ vua (còn được gọi là điểm Elo) là chỉ số chính được sử dụng để xếp hạng các kỳ thủ và kiện tướng cờ vua trên toàn cầu.
Hệ Số Elo Trong Cờ Vua Là Gì? Khái Niệm Chỉ Số Elo Trong Cờ Vua
Hệ Số Elo Là Gì?
Trước khi tìm hiểu về khái niệm hệ số Elo, chúng ta cần hiểu nguyên tắc của các trò chơi có điểm tổng kết luôn bằng 0, còn được gọi là zero-sum game. Zero-sum game đơn giản là tổng số điểm của tất cả người chơi tham gia bằng 0. Để chiến thắng, bạn phải kiếm điểm dựa trên điểm mất của đối thủ.
Bạn đang xem: Hệ Số Elo Cờ Vua | Khái Niệm & Cách Tính Chỉ Số Elo trong Cờ Vua
Ví dụ, khi chơi bài, số tiền mà người thắng nhận đúng bằng tổng số tiền mất của tất cả người chơi. Tương tự, các trò cờ vua, cờ tướng và cờ caro cũng là zero-sum game. Hệ số Elo là chỉ số được sử dụng để xếp hạng người chơi trong các zero-sum game này.
Trong cờ vua chuyên nghiệp, hệ số Elo được FIDE công nhận và sử dụng để xếp hạng tương đối trình độ của các kỳ thủ. Thông tin này được chi tiết ghi trong Sổ tay FIDE. Hiện nay, nhiều quốc gia cũng sử dụng hệ số Elo để đánh giá kỳ thủ chuyên nghiệp của mình.
Lịch Sử Hình Thành Hệ Số Elo Trong Cờ Vua
Hệ Thống Harkness
Trước đây, để xếp hạng các kỳ thủ chuyên nghiệp trong các giải đấu, người ta sử dụng hệ thống Harkness được phát minh bởi Kenneth Harkness, một nhà tổ chức cờ vua người Mỹ gốc Scotland vào năm 1956. Harkness là Giám đốc Kinh doanh của Liên đoàn Cờ vua Hoa Kỳ (US Chess Federation) từ năm 1952 đến năm 1959. Ông cũng là biên tập viên của Chess Review, tạp chí sáng lập thành Chess Life. Harkness cũng là thành viên của Ủy ban Quy tắc Thường trực FIDE.
Harkness tạo ra hệ thống xếp hạng mà Liên đoàn Cờ vua Hoa Kỳ sử dụng từ năm 1950 đến 1960. Khi một kỳ thủ tham gia giải đấu, điểm xếp hạng trung bình của anh ta được tính. Nếu đạt được 50% kết quả, xếp hạng cạnh tranh trung bình sẽ là điểm xếp hạng hiệu suất của người đó. Nếu đạt kết quả trên 50%, xếp hạng mới sẽ là điểm xếp hạng cạnh tranh trung bình cộng thêm 10 điểm cho mỗi phần trăm vượt quá 50. Nếu đạt kết quả dưới 50%, xếp hạng mới sẽ là điểm xếp hạng cạnh tranh trung bình trừ đi 10 điểm cho mỗi phần trăm dưới 50.
Hệ Thống Elo
Hệ thống Harkness khá công bằng, nhưng trên thực tế, trong một số trường hợp, kết quả không được chính xác. Vì vậy, tiến sĩ Arpad Emrick Elo, một kỳ thủ cờ vua và làm việc trong Liên đoàn Cờ vua Hoa Kỳ (US Chess Federation) từ khi thành lập vào năm 1939, đã đề xuất một hệ thống mới dựa trên thống kê để tính điểm một cách logic hơn.
Hệ thống Elo đã thay thế các hệ thống tính điểm cũ bằng một hệ thống dựa trên thống kê. Hệ thống này đánh giá điểm dựa trên quy mô của giải đấu mà người chơi tham gia chứ không chỉ dựa trên từng trận đấu như trước đây. Ví dụ, một kỳ thủ chiến thắng trong một giải đấu lớn sẽ nhận được nhiều điểm thưởng hơn so với khi chiến thắng trong một giải đấu nhỏ.
Thêm vào đó, Elo đã tạo ra một mô hình thống kê liên quan kết quả trò chơi với các yếu tố cơ bản thể hiện khả năng của mỗi người chơi. Điều này là hợp lý vì một kỳ thủ có thể chơi tốt hoặc xấu tùy thuộc vào từng trận đấu và thời điểm khác nhau, làm thay đổi hệ số Elo một cách liên tục. Theo Elo, kỹ năng thực sự của một người chơi dựa trên kết quả và hiệu suất trung bình qua các trận đấu, mà giá trị trung bình của màn trình diễn của bất kỳ người chơi nào sẽ thay đổi chậm theo thời gian.
Giả định này là cần thiết vì hiệu suất cờ vua không thể được đo lường trực tiếp. Không thể nhìn vào một loạt các nước đi và đưa ra một con số đại diện cho kỹ năng của một kỳ thủ. Hiệu suất chỉ có thể suy ra từ việc thắng, hòa và thua. Vì vậy, nếu một kỳ thủ thắng trong một trò chơi, người ta cho rằng họ đang ở trình độ cao hơn đối thủ của họ trong trò chơi đó. Ngược lại, nếu kỳ thủ thua, họ cho rằng đang thi đấu ở trình độ thấp hơn. Nếu trận đấu hòa, hai người chơi được coi là có thành tích gần như nhau.
Hệ số Elo hiện được sử dụng để xếp hạng trong nhiều môn thể thao. Trong trường hợp cờ vua, FIDE đã thêm một số cách tính khác nhau để phân biệt.
Cách Tính Hệ Số Elo trong Cờ Vua
Xếp Hạng Dựa Trên Chỉ Số Elo
- Trong cờ vua, hệ số Elo được phân loại như sau:
- 1000 Elo tương ứng với người chơi mới và nắm được luật cơ bản của trò chơi.
- 1200 Elo tương ứng với người chơi không thi đấu thường xuyên.
- 1600 Elo tương ứng với người chơi trung bình trong một CLB.
- 1800 Elo tương ứng với người chơi khá trong một CLB.
- 2000 Elo tương ứng với người chơi cấp I quốc gia.
- 2200 Elo tương ứng với kiện tướng (Master)
- 2400 Elo tương ứng với kiện tướng quốc tế (International Master)
- 2500 Elo tương ứng với đại kiện tướng quốc tế (Grand Master)
- 2700 Elo tương ứng với siêu đại kiện tướng (danh hiệu không chính thức; tính đến tháng 10 năm 2015, chỉ có 100 kỳ thủ đạt mốc Elo 2700)
Xem thêm : Đánh nguội là gì? Mục đích và hình phạt của hành vi đánh nguội
Hiện tại, kỷ lục về hệ số Elo thế giới là 2882 điểm và được giữ bởi kiện tướng cờ vua người Na Uy, Magnus Carlsen (4/2014).
Cách Tính Hệ Số Elo Trong Cờ Vua
Công thức toán học của phương pháp Elo và cách áp dụng chung cho toàn game cờ như sau:
Giả sử có hai kỳ thủ A và B thi đấu với nhau:
- Kỳ thủ A có điểm Elo là Ra
- Kỳ thủ B có điểm Elo là Rb
Công thức tính điểm như sau:
- Công thức (1) – tính cho người chơi A: Ea=Qa/(Qa+Qb)
- Công thức (2) – tính cho người chơi B: Eb=Qb/(Qa+Qb)
Trong đó:
- Qa=10^(Ra/400)
- Qb= 10^(Rb/400)
Lưu ý: Ea + Eb = 1
Điểm Trận Đấu Của Kỳ Thủ Sau Mỗi Ván Đấu:
- Thắng: được 1 điểm
- Hòa: được 0.5 điểm
- Thua: được 0 điểm
Điểm Elo được điều chỉnh sau mỗi ván đấu dựa trên công thức sau:
- Kỳ thủ A: Ra’ = Ra + K(Aa – Ea)
- Kỳ thủ B: Rb’ = Rb + K(Ab – Eb)
Trong đó: Aa và Ab lần lượt là điểm trận đấu của hai kỳ thủ A và B, K là một hệ số để kiểm soát hiện tượng lạm phát và giảm phát.
Hệ Số K
- K = 25 cho kỳ thủ mới có điểm dưới 1600
- K = 20 cho kỳ thủ mới có điểm dưới 2000
- K = 15 cho kỳ thủ có điểm dưới 2400
- K = 10 cho kỳ thủ có điểm trên 2400
Ví dụ: Giả sử kỳ thủ A có 1613 điểm, kỳ thủ B có 1609 điểm. Áp dụng công thức (1) và (2), ta có:
- Ea = 0.506
- Eb = 0.494
Giả sử cả hai kỳ thủ đều có hệ số K là 20 và kỳ thủ A thua kỳ thủ B. Điểm trận đấu của A là 0 và của B là 1. Điểm mới của hai kỳ thủ sẽ là:
- Ra’ = 1613 + 20(0 – 0.506) = 1603
- Rb’ = 1609 + 20(1 – 0.494) = 1619
Các Điều Chỉnh Để Đơn Giản Hóa Cách Tính Hệ Số Elo Trong Cờ Vua
Xem thêm : Trải nghiệm toàn diện với kênh xem bóng đá Xoivo TV
Để đơn giản hóa tính toán, Elo đã đề xuất một phương pháp dễ để ước tính các biến trong mô hình của mình (kỹ năng thực sự). Có thể tính toán từ bảng số lượng trận đấu kỳ thủ dự kiến thắng (được tính dựa trên xếp hạng so với đối thủ) và số trận thắng thực tế của họ.
Từ đó, kỳ thủ thắng được nhiều trận hơn dự kiến sẽ có điểm Elo tăng lên và kỳ thủ thắng ít hơn dự kiến sẽ bị điểm Elo giảm. Điều này có tỷ lệ tuyến tính với số trận thắng vượt quá hoặc thiếu so với dự kiến.
Hiện nay, các phương pháp tính Elo theo công thức chính xác được sử dụng rộng rãi. Một số người, như Mark Glickman, đã đề xuất sử dụng các phương pháp thống kê phức tạp hơn để ước tính mức độ tương tự.
Tuy nhiên, tính đơn giản trong công thức tính Elo được chứng minh là một ưu điểm của nó. Với sự trợ giúp của máy tính, một kỳ thủ có kiến thức có thể tính toán xếp hạng của mình mà không cần công bố chính thức, đồng thời giúp khuyến khích ý thức rằng xếp hạng là công bằng.
Cách Tính Elo Cờ Vua Quy Định Bởi FIDE
Trong cờ vua, Liên đoàn cờ vua quốc tế FIDE đã đưa ra các cách tính Elo khác nhau để phân biệt các zero-sum game với cờ vua. FIDE đã tạo ra hai khái niệm mới là “Rating” và “Rating Performance” được áp dụng từ năm 1970. Rating và Rating Performance (chỉ số Elo và hiệu suất) thường được sử dụng để đánh giá tương đối năng lực của các kỳ thủ trong các giải đấu.
Rating
Rating là điểm Elo trung bình cho biết sức mạnh của một kỳ thủ. Ví dụ, kỳ thủ A có Rating là 2600 và kỳ thủ B có Rating là 2000. Tương tự, kỳ thủ A được coi là mạnh hơn kỳ thủ B. Trong các trận đấu, Rating được sử dụng để dự đoán kết quả, ví dụ trên thì kỳ thủ A có khả năng cao sẽ giành chiến thắng. Tuy nhiên, đôi khi kỳ thủ B có thể đánh bại kỳ thủ A, trong trường hợp đó, Rating của B sẽ tăng lên và A sẽ giảm. Do đó, Rating thể hiện sức mạnh tương đối của một kỳ thủ và thường được FIDE sử dụng để xếp hạng.
Rating Performance
Rating Performance (hiệu suất) thường chỉ có giá trị trong một giải đấu cụ thể. FIDE tính toán số hiệu suất ban đầu cộng với kết quả sau mỗi vòng đấu của một kỳ thủ trong một giải đấu, sau đó thực hiện một số phép tính để cho ra một số đại diện cho năng lực của kỳ thủ trong giải đấu đó, con số này được gọi là Rating Performance.
Ví dụ, nếu chỉ số hiệu suất trong một giải đấu là 2500, thì bạn đã thể hiện trình độ của một đại kiện tướng quốc tế. Ví dụ, Lê Quang Liêm có Rating Performance 2872 trong giải Aeroflot Open, nghĩa là anh ta gần đạt trình độ của một vô địch thế giới, cấp siêu đại kiện tướng. Điểm này khiến báo chí trên toàn cầu đánh giá cao anh.
Do đó, Rating và Rating Performance được sử dụng cho hai mục đích khác nhau. Rating được sử dụng để đánh giá sức mạnh của một kỳ thủ và xếp hạng trong bảng xếp hạng định kỳ của FIDE. Ngược lại, Rating Performance chỉ được sử dụng để đánh giá trong một giải đấu cụ thể.
Tóm lại, hệ số Elo trong cờ vua là điểm quan trọng dùng để xếp hạng tất cả các kỳ thủ chuyên nghiệp trên toàn thế giới. Elo được coi là công cụ đánh giá năng lực cá nhân, do đó, hầu hết các kỳ thủ đang cố gắng nâng cao hệ số Elo của mình, từ đó chứng tỏ sự tiến bộ trong tư duy chiến thuật và lối chơi riêng của họ.
Nguồn: https://www.globalsoccer.com.co
Danh mục: Tin Thể Thao
